-
۱۹۶۴
در این نوشته قصد داریم متن شعر توبه از می وقت گل دیوانه باشم گر کنم همراه با معنی آن را تقدیمتان کنیم. غزل شماره ۳۴۶ از غزلیات حافظ که بیت آغازین آن این است:
من نه آن رندم که ترک شاهد و ساغر کنم
محتسب داند که من این کارها کمتر کنم
متن شعر توبه از می وقت گل دیوانه باشم گر کنم
معنی شعر توبه از می وقت گل دیوانه باشم گر کنم
من نه آن رندم که ترک شاهد و ساغر کنم محتسب داند که من این کارها کمتر کنمرند: در ادبیات قدیم به معنی فرد لاابالی بوده و حافظ نخستین شخصی است که با این تفکر مبارزه کرده و منظور او از رند شخصیتی عارف و عاشق و به دور از ریاکاری است.
شـاهـد: معشوقِ زیباروی
سـاغـر: جام شراب
مـُحـتـسـب: کسی که امر به معروف و نهی از منکر می کند
مـعـنـی بـیــت : من رندی هستم که جام شراب و معشوق را رها نمی کنم حتی محتسب و مامور نیز این قضیه را می دانند.
من که عیب توبه کاران کرده باشم بارها توبه از می وقت گل دیوانه باشم گر کنممعنی بیت: من که خود توبه کنندگان از می خواری را شماتت می کنم مگر اینکه دیوانه باشم تا خودم این کار را انجام بدهم آن هم وقت گل و موسم بهار که زمان باده نوشی است.
عشق دردانه‌ست و من غواص و دریا میکده سر فروبردم در آن جا تا کجا سر برکنممعنی بیت: عشق برای من از همه چیز با اهمیت تر است مانند مروارید برای گوهر من مانند غواصی هستم که جانم رابه کف گرفته دل به دریازده ام تا آن مروارید یعنی عشق رابدست آورم.
من طریق عشق راانتخاب کردم. من به شوق ِ آن دُردانه، چونان غوّاصّی دست ازجان شسته و دل به این دریازده وبه آن اعماق فرو می‌روم بااینکه نمی‌دانم سر از کجا در می‌آورم .
لاله ساغرگیر و نرگس مست و بر ما نام فسق داوری دارم بسی یا رب که را داور کنمحافظ در این بیت به زاهد و عابد کنایه می زند که همه (لاله و نرگس) مشغول عیش و عشرت هستند و شما فقط باده خواری من را می بینید.
معنی بیت: راهت را از دانه های اشک که شبیه مروارید است و چهره ی زردم که شبیه سکه های زر است پر زر و زیور می کنم . بنابراین قطرات اشک مروارید است و زردی چهره سکه های زر و راهت را با زر و مروارید زیور می بخشم .
